ساخت اعتبار و پایایی پرسشنامه هستی (QFEA) دوفصلنامه علمی - پژوهشی روانشناسي باليني و شخصيت )دانشور رفتار( دوره 31 شماره 2 پياپي 22 پایيز و زمستان 3131 صص.: -362 323 تاریخ دریافت: 3131/31/21 تاریخ پذیرش: 3131/30/31 Biannual Journal of Clinical Psychology & Personality (Daneshvar-e-Raftar) 5 راحله مسعودی ثانی 1 بهمن بهمنی 2* علی عسگری 3 محمدسعید خانجانی 4 نسیم پاکنیا 1. کارشناس ارشد مشاوره توانبخشی دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی تهران ایران. 2. استادیار گروه مشاوره دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی تهران ایران. )نویسنده مسئول( 3. استادیار گروه روانشناسی دانشگاه تهران تهران ایران. 4. دکترای مشاوره توانبخشی دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی تهران ایران. 5. کارشناس ارشد مشاوره توانبخشی دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی تهران ایران. چکیده مقدمه: هدف پژوهش حاضر طراحی پرسشنامه هستی )مرگ آزادی تنهایی و ناپایدداری منندا( و بررسدی اعتبار و پایایی آن بود. طرح پژوهشی مطالنه اکتشافی از نوع ابزارسازی و اعتبارسنجی بود. روش: این پژوهش دارای سه مرحله بوده است. مرحله اول بررسی مبانی نظری و چهدارچوبهدای مههدومی اضدطراب هستی مرحله دوم تدوین پرسشنامه هستی و برآورد اعتبار محتوایی آن و مرحله سدوم گسدترا اعتباریدابی و بررسی پایایی ابزار. بهمنظور برآورد اعتبار و پایدایی ابدزار 505 نهدر از کارمنددان و دانشدجویان 5 دانشدگاه مسدت ر در شدهر تهران با روا نمونهگیری چندمرحلهای خوشهای انتخاب شدند و به پرسشنامههدای نشدانگان افدت روحیده و اضدطراب مرگ بهعنوان ابزارهای برآورد اعتبار همزمان و همگرا و پرسشنامه هستی بهعنوان ابزار اصلی پاسخ گهتند. نتایج: یافتهها نشان میدهد اعتبار محتوای ابزار بر اسداس نظدر 10 متخصد بده روا آی. سدی. سدی. برابدر 0/55 و اعتبار همزمان و همگرا به ترتیب 22/ و 0 0/55 میباشد و تحلیل عاملی اکتشافی و چرخش عاملها به شیوه واریماکس نشان میدهد ساختار نظری پرسشنامه از 4 عامل تشکیل شده که بر ایدن اسداس ندامگدااری عاملها طبق مبانی نظری صورت گرفت. تحلیل عاملی تأییدی نیز بیانگر نیکویی برازا عاملهاست. همچنین پایایی ابزار نیز به روا آلهای کرونباخ و بازآزمایی به ترتیب برابر 22/ و 0 0/28 حاصل گشت. بحث و نتیجهگیری: بهطورکلی میتوان نتیجه گرفت پرسشنامهای استاندارد با 25 گویه و 4 خردهم یداس برای سنجش هستی به زبان فارسی در دست است. *Email: bbahmani43@yahoo.com کلید واژهها: هستی اعتبار پایایی این مقاله برگرفته از پایاننامه کارشناسی ارشد نویسنده اول است. Vol. 13, No. 2, Serial 25 Autumn & Winter 2015-2016 pp.: 151-162 151
دوفصلنامه علمی پژوهشی روانشناسی بالینی و شخصیت )دانشور رفتار( دوره 13 شماره 2 پیاپی 25 پاییز و زمستان 1354 ص.: 151-182. Biannual Jornal of Clinical Psychology & Personality, Vol. 13, No. 2, Serial 25, Autumn & Winter 2015-2016, pp.: 151-162. مقدمه همه ما انسانها تمایل ذاتی برای رشد پیشرفت و بقاا ااریا 1 آن را ااشته باشی تاا باا به اههاای اما ارعینحال باید شجاعت اراناک زندگی نیز روبهرو شده و واقعیات هستی 2 را بپذیری ]1[. هرگاه پراههای روزمرگی از بلو چش آامی بیفتد و با مسائل غیرقابل ابتهاب هستی روبهرو شوا بروز هساتی حتمای خواهد بوا ]2[. صاحبنظران وبوای معتقدناد اضاطراب هساتی چیزی نیست که بر ما عارض شوا بلکه هماان چیازی اسات کاه هستی. پاسخی صااقانه باه آگااهی از احتماال نیساتی است ]3[. بر اساس ایدگاه وبوای مار مساووییت تههاایی و ناپایداری معهی از ویژگیهای ذاتی قطعی و ابتهابناپذیر هساتی انسان ار بهان آفریهش به شمار میآید. اضاطراب هساتی پیاماد آگاهی از ویژگیهای ناپایدار موقعیتهاای انساانی اسات. ارواقا ازآنجاکه هریک از ما سخت نیازمهد باواانگی استواری ه زیستی و هدفمهدی زندگی بواه و ارعاین حاال همگای نیاز بااخخره باا ابتهابناپذیری مر بیپایگی هستی تههایی و پاوچی رویااروی خواهی شد یذا این تعارض ما را اچار هستی مای نمایاد.]4[ به باور کییرکگارا "پدر فلسافه وباوای" هساتی پلای باین ن وان ق ل از توید و مر است. همه ما آرزو ااری زندگی باواانه ااشته باشی ارعینحال میاانی که خواهی مارا. ایان تعاارض 4 میشوا ]5[. حتمیایوقاو باوان 3 و تشویش باعث ایجاا وحشت ابتهابناپذیری و کهترلناپذیر بوان مر موبب شاده اضاطراب مر بهانی و همهگیر گراا ]6[ اماا باا وباوا نااگزیری مار انسان قربانی سرنوشت خوا نیسات. او ار ایان بهاان آزاا اسات خواش میتواند بخواهد و به آنچه انتخاب نمواه است اسات یاباد ]7[ اما از سویی پذیرش آزاای بهطور ابتهابناپذیری با مسووییت 5 انسان چیازی و ارنتیجه همراه میگراا. به اعتقاا سارتر نیست بز آنچه خواش میسازا و برای تصامی گیاری و انتخااب هیچ بهیاای بز وبوا آزااش وبوا ندارا ]8[. این حقیقت بیاانگر تههایی بهیااین انسان است. همه ما تهها وارا این بهان میشاوی ار انیایی زندگی میکهی که تهها بارای خواماان شاهاخته شاده 6 به خاطر آگاهی از انازوای است و تهها آن را ترک میگویی. تهش 8 ایجاا میشوا اما توبه به این مضامین 7 و آرزو برای تماس مطلق فرا را با موضو ایگری موابه مینماید اگر قرار است بمیری اگر ار بهانی زندگی میکهی که هیچ هدف و ماهیتی از خوا ندارا و اگر تههایی پس چرا چطور و چگوناه زنادگی کهای ]4 11[. 9 هستی انسان ار گرو ساختن معهایی برای زنادگی اسات تاا بادان بهت اهد. بساتجوی معهاا و هادفی مادرر ار زنادگی فرایهادی مااامایعمر است و تا پایان عمر ااامه مییابد ]11[. تعارض وبوای به خاطر این ایجاا میشوا که باید برای بهانی معها پیدا کهی که خواش فاقد هرگونه طرح و معهایی میباشد ]11[. بر خالف غایب ایادگاههاای معاصار روانشهاسای ارماانگران وبوای به بسیاری از های انسان به عهوان پدیده ارزشمهد و قابل تأمل مینگرند ]12[. ار رویکرا وباوای اضاطراب ابازاری مفید و ارزشمهد برای کمک به فرا است تا بتواند آگاهی خوا را از زندگی افزایش اهد ]13[. به گفته کوهن این آگاهی بایشتار باا مفاهی انتزاعی همچون مر ناامیدی یأس بیگاانگی از خاوا و بیمعهایی زندگی سروکار اارا ]14[ اماا نکتاهای کاه بایاد بادان توبه ااشت ایهکه اغدغههای وبوای ایزاما ار همه افراا مهجر به پریشانخاطری نمیگراا ]15[. 9 یاا وباوای ]9[ صاحبنظران وبوای بین ط یعی 11 11 آزراگی وبوای ]16[ و روانرنجور ]9[ تماایز قائال میشوند. ط یعی یا وبوای پاسخی صااقانه باه واقعیاات ناگزیر هستی است این سارکوب نمایشاوا و ار آگااهی میماند به ما کمک میکهد تاا باا واقعیاات روبارو شاوی و آن را بپذیری. ازاینرو موب ات رشد را فراه مینماید ]9[. اما تجرباه هیجاانهاای مهفای ناشای از مضاامین وباوای و هستی اغراقآمیز میتواند مهجر به آزراگی وبوای گراا ]17 18[. ارواق به نظر میرسد ههگامیکه یاک براران شادید ساختار معهی ار زندگی فرا را بره بریزا و ارنتیجه آن فارا باار غیرقابل ترملی را به اوش بکشد و نتواند به گونه مدرر با واقعیات ابتهابناپذیر هستی کهاار بیایاد اچاار پدیاده آزراگای وبوای شده است ]19[. یکی از مظاهر آزراگی وبوای نشاانگان 12 افت روحیه است. ارصورتیکه فرا نتواند معهای مادرر و کارآماد بدیدی برای خوا بیافریهد و آزراگی وباوایاش اساتمرار یاباد بروز روانرنجوری قابل پیشبیهی خواهد بوا ]21[. روانرنجور مرصول تالش فارا بارای فارار و ناایاده گارفتن مقتضایات ابتهاابناپاذیر هساتی از طریاق اساتفااه از مکانیزمهای افاعی است و موبب خوافری ی ازخوابیگانگی و اور شدن از واقعیات هستی ار فرا میشوا. این نو اضاطراب معماوخ خارج از آگاهی بواه و فرا را از حرکت باز میاارا بدین ترتیب بر 13 خالف ط یعی که ساازنده اسات اضاطراب روانرنجاور 14 مخرب و ویرانکههده است ]9 21[. ازاینرو شهاخت و تشخیص هستی و روانرنجوریهای ناشی از مقابله ناارست باا آن روشن میگراا. تاکهون اقداماتی چهد ار این حیطه صورت گرفتاه است. 15 گوا و گوا مقیااس اضاطراب هساتی را بار م هاای رویکارا معهای زندگی ایجاا کراناد ]22 23[. ایان مقیااس 5 عامال را 9 Normal anxiety 10 Existential distress 11 Neurotic anxiety 12 Existential demoralization 13 Constructive 14 Destructive 15 Existential Anxiety Scale 1 Courage 2 Ontological reality 3 Dread 4 Angst 5 Sartre 6 Tension 7 Absolute isolation 8 Contact 152
ساخت اعتبار و پایایی پرسشنامه هستی (QFEA)... راحله مسنودی ثانی و همکاران میسهجد که ع ارتاند از 1( بیهادف باوان کارهاا 2( بایارزش بوان معهای زندگی 3( عدم توانایی ار متقاعد کران ایگاران 4( عدم عالقه نس ت به انجام کارها 5( عدم احساس مسووییت نس ت به ایگران ]14[. همچهین ویمز و همکاران نیاز بار اسااس نظریاه 1 را ایجاا کراند که سه عامل را تیلیش پرسشنامه هستی 2( 2 پوچی و بی میسهجد. این عوامل شامل 1( مر و سرنوشت 3 و 3( احساس گهاه و مرکومیات 4 مایباشاد ]24[. آخن و معهایی شیرر ه بر اساس ایادگاههاای هاوش چهدگاناه گاارانر هاوش 5 را تادوین معهوی و روانارمانی وبوای مقیااس افکاار وباوای نمواند. این مقیاس تمایل برای بررسی مساائل بهیاااین بشاریت هستی و توانایی ار سااختن معهاای زنادگی را مایساهجد ]25[. همچهین برخی مقیاسهای ایگر یک عامل از اضاطراب هساتی را مورا سهجش قرار میاههد. برخی از آنها ع ارتاند از پرسشنامه 6 مر کایت و یستر ]26[ پرساشناماه اضاطراب مار 8 و 7 ماایرز تمپلر ]27[ پرسشناماه احسااس تههاایی هساتیگارا همکااران کاه ار ایاران توسار رحای زااه و همکااران با ر روی اانشجویان مدلیابی شد و اعت ار و پایایی آن تعیین گرایاد ]28[. همچهین پرسشنامه معهابخش بوان زنادگی کاه توسار صاایری 9 که توسر مورگان و فارسیدر طراحی گراید ]29[ معها ار زندگی طراحی گشت ]31[ مقیاس معهاای زنادگی ]31[ 11 پرساشناماه معهای زندگی ]32[ 11 و مقیاس سطوح معهای وبوای برای پاوچی 12 و نگرانی وبوای ]33[. چهانکاه تصاری شاد ط اق بساتجوهای صاورت گرفتاه ار پژوهشهای ااخلی و خاربی علیرغ اهمیت و فراگیری هستی )مر آزاای و بهت ا آن مساووییت تههاایی و ناپایاداری معها( ار زمیهه سهجش این سازه پیچیاده خاو وباوا اارا زیارا همانطور که بیان شد هیچ پرسشنامه ایگری بهطور مستقی این چهار نگرانی غایی را نمیسهجد. هدف پژوهش حاضر این بوا تاا بار م هاای رویکارا فلسافی کییرکگارا و ایدگاه روانارماانی یاایوم ابازاری معت ار و پایاا ار بهت سهجش این چهار نگرانی ایجاا کهد. به این امیاد کاه خاو موبوا ار این زمیهه تا حد زیااای پار گاراا و نتاایص حاصال ار زمیهههای پژوهشی زمیههیابیها و مداخالت باییهی مورا اساتفااه قرار گیرا. روش نوع پژوهش پژوهش حاضر بر پایه طرح پژوهشی اکتشاافی و از ناو ابازار سازی و اعت ارسهجی بوا تا به کشف مدیفههای هساتی و تدوین آن ار قایب پرسشنامه بپراازا و ار ضمن اعت اار و پایاایی آن را مورا آزمون قرار اهد. شیوه اجرای پژوهش برای ابرای پژوهش حاضر و استیابی به اهداف تعیین شاده سه مرحله ار نظر گرفته شده بوا. این سه مرحله از یکدیگر مجزا ویی باه مرت راند. مرحله نخست بررسی م انی نظری و تعیاین چهاارچوبهاای مفهومی هستی ار این مرحلاه ابتادا باه مطایعاه متاون نظری و تجربی مربوط به هستی پرااختاه شاد ]4 9 8 37 36 35 34 33 32 28 27 25 24 23 22 14 11 38[ و عاملها و مدیفههای آن استخراج گراید. سپس با 5 نفار از متخصصان حیطه وبوای )3 روانارمانگر وبوای و 2 متخصاص فلسفه وبوای( مصاح ه باز و بدون ساختار انجام گرفت و مدیفاه- های استخراج شده با مدیفههای استخراج شده از متاون تط یاق اااه شد. ار گام بعدی نیز باا 12 نفار از اعضاای بامعاه ترقیاق )کارمهدان و اانشجویان 61-21 سال( مصاح ه نیمهسااختاریافته به عمل آمد و مدیفههای تجربه شده توسار آناان بررسای گرایاد ]39[. ار این مرحله تالش شد تاا ار طراحای ایان پرساشناماه ضمن برخورااری از م انی نظری و علمی کافی از تجربه مشااوران متخصص ار حیطه وبوای و روانسهجی نیز بهرهمهد گرای. مرحله اوم تدوین پرسشنامه هستی و بررسی اعت ار 13 مرتوا ار این مرحله گامی فراتر نهااای. مدیفاههاای اساتخراج شده از مرحله اول بهصورت هصورت پرسشنامه ار آمد و به همراه پرسشنامه مهاسبسازی شده باه صااحبنظاران وباوای ارساال 14 گراید تا ضریب توافق سداخت بهت تأیید اعت ار مرتاوا بارآورا شوا. بعدازآن پرسشنامه مزبور توسر یک متخصاص زباان و ااب فارسی ویرایش شد تاا ابهاامی ار ساداخت ن اشاد. ساپس بهات بررسی میزان فه پذیری ساداخت توسار 51 نفار از اانشاجویان اانشگاه علوم بهزیستی و توان خشی تکمیل گراید. هدف از ابرای این مرحله بررسی اشواریهاای مرباوط باه ارک گازارههاا رفا ابهامات و حذف یا اصالح سداخت نامهاسب بوا. بدین ترتیاب فارم نهایی تدوین گراید. ارواق با ابرای ایان مرحلاه بررسای اعت اار مرتوا )مهطقی و صوری( نیز مرقق گراید. مرحله سوم گسترش اعت اریابی و بررسای پایاایی پرسشاهامه هستی فرم تدوین شده ار مرحله اوم ار نمونه مورا نظر ابرا شد و 16 اعت ار ه زمان 15 اعت ار سازه )ترلیل عاملی اکتشافی 17 ترلیال 13 Content validity 14 ICC 15 Concurrent Validity 16 Construct Validity 17 Exploratory Factor Analysis 1 Existential Anxiety Questionnaire 2 Death and fate 3 Emptiness and Meaninglessness 4 Guilt and condemnation 5 Scale for Existential Thinking 6 Death Anxiety scale 7 Existential Loneliness Questionnaire. 8 Mayers 9 Meaning life Measure 10 Meaning In Life scale 11 Meaning in Life Questionnaire 12 Emptiness and Existential concern 153
دوفصلنامه علمی پژوهشی روانشناسی بالینی و شخصیت )دانشور رفتار( دوره 13 شماره 2 پیاپی 25 پاییز و زمستان 1354 ص.: 151-182. Biannual Jornal of Clinical Psychology & Personality, Vol. 13, No. 2, Serial 25, Autumn & Winter 2015-2016, pp.: 151-162. 4 و 3 )باه روش بازآزماایی 1 و اعت ار همگرا ) 2 و پایایی عاملی تأییدی آیفای کرون اخ ) 5 تعیین گراید. هدف از ابرای این مرحله بررسای قابلیت کاربرا ابزار ساخته شده برای سهجش هستی بوا. آزمودنی ایف( بامعه آماری بامعه آماری ار پژوهش حاضار شاامل کلیاه اانشجویان و کارمهدان اارای سن )61-21( سال از اانشگاههاای مستقر ار شهر تهران بوا. ب( نمونه پژوهش نمونه آمااری ار ایان پاژوهش ار هار مرحلاه متفاوت بوا. ار مرحله نخست 5 نفر از متخصصان آگاه به رویکرا وبوای و 12 نفر از بامعه هدف بهصورت هصورت غیر تصاافی )ااوطل اناه( انتخاب گرایدناد. میاانگین ساهی بامعاه هادف 35/6 و انراراف استاندارا آن 7/24 بوا. مالک انتخاب متخصصاان ار ایان مرحلاه ااشتن تدریس ار کارگاههای با مروریت اگزیستانسیاییس و انجام پژوهش ار این حیطه بوا. ار مرحله اوم فرم ماق ل آخر بهت تأیید اعت ار مرتوایی ار اختیار 11 تن از متخصصان ذیربر قرار گرفت. روش نمونهگیاری ار این گام بهصورت هصورت ار استرس بوا. ار مرحله آخر با روش نمونهگیری چهدمرحلاهای خوشاهای 521 پرسشنامه توزی گراید که با توبه به ناقص بوان برخای از آنها 515 پرسشنامه مورا تجزیاهوترلیال آمااری قارار گرفات. نموناه از میاان اانشاجویان و کارمهادان اارای سان )61-21( از اانشگاههای تهران علوم بهزیستی و توان خشی عالمه ط اط اایی تربیتمدرس و علوم ترقیقات به تفکیک سن و بهس انتخاب شد. چهانکه ار بدول 1 مشاهده میشوا بیشتر شرکتکههادگان اارای مدرک کارشهاسی مایباشاهد )53/26 ارصاد( و کا تارین فراوانی ار مقط اکترا مشاهده میشوا )2/9 ارصد(. ار مورا سن و بهس نیز بین گروهها اختالف معهاااری وبوا ندارا. جدول 1. ویژگیهای جمعیتشناختی گروه نمونه ارصد فراوانی متغیر 24/75 125-29 21 سن 24/35 123 31-39 25/74 131 41-49 25/14 127 51-61 51/68 261 مدنث بهس 48/31 244 مذکر 29/19 151 مجرا وضعیت 71/19 354 متأهل تأهل 29/1 147 ایپل و زیر ایپل مقط 53/26 269 کارشهاسی ترصیلی 14/15 74 کارشهاسی ارشد 2/9 15 اکترا ابزارهای پژوهش با توبه به اینکه پژوهش حاضر ار سه مرحلاه انجاام گرفات ابزار پژوهش نیز ار هر مرحله متفاوت بواه است. ار مرحله اول از مصاح ه بهعهوان اصلیترین روش پاژوهش کیفای ]41[ اساتفااه شد. نخستین مصاح هها بهصورت هصورت تخصصای باا مشااوران و متخصصان با رویکرا وبوای انجام گرفت و ماتن مصااح ه ضا ر گراید. زمان مصاح ه ار اامهه 25 تا 91 اقیقه و باا میاانگین 55 اقیقه بوا. مصاح ههای بعدی بهصورت هصورت نیمهساختاریافته با کارمهدان و اانشجویان اانشاگاه ار اامهاه ساهی 61-21 انجاام گرفت. ار این مصاح هها نیز که بهطور میانگین 35 اقیقه به طول انجامید متن مصاح ه ض ر گراید. مرحله اوم پرسشنامه مهاسبسازی شده مرققساخته بهت ااوری سداخت )برآورا اعت ار مرتوا( این پرسشهامه اارای 3 بخش است. ار بخش نخست از مخاطب خواسته شد سداخت را ار اامهه 1 تا 11 امتیاز اهد و اگار ماورا قابال تاوبهی ار ذهان اارا ار ستون مالحظات ذکر نماید. بخاش اوم شاامل 3 سادال اسات و مخاطب کل سداخت را ار 4 اربه "کامال موافق موافق مخایف و کااامال مخااایف" اربااهبهاادی مااینمااوا. ار بخااش سااوم کااه بهصورت هصورت بازپاسخ است از مخاطب خواسته شد تا نکتهای را که برای به وا پرسشنامه به ذههش میرسد را یااااشت نماید. مرحله سوم 1( مقیاس نشانگان افت روحیه ]21 41[ ط ق نتایص حاصل از پااژوهش بهمهاای و همکاااران ]21[ اضااطراب هسااتی باااخ پیشبیهیکههده نشانگان افت روحیه میباشد ازاینرو این آزمون با هدف برآورا اعت ار ه زمان به کار گرفته شد. ط ق تعریف کیساان و همکاران این نشانگان میتواند ار طیفی از ایسرای و ک شادن اعتماا تا ناامیدی و یأس متغیر باشد. اگرچه نشاانگان افساراگی و ار نشانگان افت روحیه وباوا اارا یایکن ایان نشاانگان چیزی بیش از افسراگی و است و خوا را بهصورت ناتوانی 6 با مسائل افسراگی و تسلی شدگی نشان مایاهاد ار کهار آمدن ]42[. ار راستای سهجش نشانگان افت روحیه کیسان و همکاران آزمونی را ایجاا کراند. این آزماون اارای 5 خاراهمقیااس اسات فقدان معها مالیت یأس ارماندگی احساس شکست. پایایی ایان مقیاس از طریق فرماول آیفاای کرون ااخ ار اامهاه )89-71( باه است آمد و اعت ار همگرا و واگرای آن نیاز ار زباان اصالی تأییاد گراید. این آزمون ار ایران توسر نقیایی و بهمهی تربماه و ابارا گراید و آیفای آن % 86 به است آمد ]21[. 2( آزمون مر کایت- یساتر ]26[ م تهای بار ایان نکته که اویین مه روبرو شدن فرا با نیستی خوا است و هستی ار موابهه با تهدید نیستی ار ما ریشاه اواناده است ]3[ و همچهین با ار نظر گرفتن اینکه یکی از خراهمقیاس- های پرسشنامه اضاطراب هساتی 7 اضاطراب مار اسات بارای سهجش اعت ار همگرای آن از پرسشنامه مار کایات و یستر استفااه گراید. 6 Unable to coping 7 QFEA 1 Confirmatory Factor Analysis 2 Convergent Validity 3 Reliability 4 Test- retest 5 Cronbach's alpha 154
ساخت اعتبار و پایایی پرسشنامه هستی (QFEA)... راحله مسنودی ثانی و همکاران این پرسشنامه اارای 32 سادال و 4 خاراهمقیااس )تارس از مر خوا ترس از مران خوا ترس از مار ایگاران و تارس از مران ایگران( میباشد. این ابازار میازان اضاطراب مرضای مار آزموانی را مورا آزمون قرار میاهد ]43[. یستر پایایی این مقیاس را به ترتیب برای هریک از خراه مقیااسهاا 1/72 1/89 1/91 و 1/87 به است آورا. ار ایران برای اویین بار ار پاژوهش ناااری و اسااماعیلی فاارم تجدیاادنظرشااده آن روی نمونااه 211 نفااری از اانشجویان ابرا شد که اعت ار همگرای آن از طریق هم سته کران با مقیاس مر تمپلر 1/57 به است آمد. پایایی آن نیز از طریق آیفای کرون اخ و تهصیف مراس ه شد که به ترتیاب 1/89 و 1/68 گزارش شده است ]44[. 3( پرسشنامه هستی بهعهوان ابزار اصلی پژوهش باه 2 است 1 و عیهی کار گرفته شد. این پرسشنامه از نو مداا- کاغذی که با هدف سهجش هستی طراحی شده است و اارای 29 گزاره و 4 خراهمقیاس 1( مار و نیساتی 2( اضاطراب مسووییت 3( تههایی و 4( معهاست. از آزماوانی خواسته میشوا میزان نگرانی که با خواندن هر گویاه ار او ایجااا مایشاوا را ار یاک مقیااس 4 ارباهای مشاخص نمایاد. نماره آزموانی میتواند بین 29 تا 116 متغیر باشد. نمره پاایین نشاانگر ناایده انگاشتن هستی و نمره باخ نشانگر تجربه اضاطراب هستی باخ میباشد. برآورا اعت ار و پایایی این ابازار نیاز از اهاداف ابرای این پژوهش بوا. شیوه تحلیل دادهها ار پژوهش حاضر اااهها بهصورت کیفی و کمی ماورا ترلیال قرار گرفتهد ار مرحله نخست بهمهظورتدوین مدیفههاای مهاساب ار طراحی پرسشنامه از ترلیل مرتوا استفااه گراید. ار مرحلاه اوم برای برآورا اعت ار مرتوا از روش آی. سی. سی. استفااه شد و شااخصهاای توصایفی همچاون میاانگین و انراراف اساتاندارا امتیازاتی که ااوران به سداخت اااند نیز مورا بررسی قرار گرفات. ار بیشتر مقاخت ضریب قابل ق ول برای توافاق ااوران 1/7 ذکار شده است ]45[. ار مرحله سوم بهمهظور انجام ترلیل عاملی اکتشافی و تعیین عاملهای مهاسب گامهای زیر طی گراید 1( بررسی میانگین هر ع اارت یاا ارباه مطلوبیات ع اارتی مهاسب ترلیل عاملی میباشد که میانگین آن نزایک باه ع اارت- های ممکن باشد 2( مراس ه ضریب هم ستگی هر گویه با نمره کل یاا قادرت تشخیص ع ارتی که هم ستگی تصاری شاده آن کا تار از 1/21 است باید از ترلیل حذف گراا 3( بررسی ماتریس هم ستگی اگر هیچیک از ضرایب باه 31 نرسیده باشد نمیتوان از ترلیل عاملی اکتشافی استفااه نموا 4( بررسی کفایت نمونهگیری بهمهظاور حصاول اطمیهاان از 3 اساتفااه شاد. مقادار آن بایاد حج نمونه از آزمون»کای. ام. ا.» برابر یا باختر از 1/61 باشد 4 بهمهظور حصول اطمیهان از ایهکاه 5( آزمون کرویت بارتلت هم ستگی بین متغیرها برابر صفر نیست مورا استفااه قرار گرفت ) 6 انتخ اب ن و چ ا ر خ ش ب ا ا ت و ب اه ب اه ایه ک اه ب هت ا ری ن ر و ش ب ا ر ا ی 5 استیابی به یک ساختار عاملی سااه متعامد چارخش واریمااکس است این روش مهاسب تشخیص اااه شد 6 آن 7( ترلیل عاملی اکتشافی عامالهاایی کاه مقادار ویاژه باختر از 1 باشد انتخاب شدند ]46[. پس از ابرای ترلیل عاملی اکتشاافی بهات آزماون بارازش عاملهای بهاستآمده ترلیل عاملی تأییدی ماورا اساتفااه قارار گرفت ار ترلیل عاملی تأییدی مرقق بهطور آشکار فرضایههاایی مطرح میکهد و آن را به بوته آزماایش مایگاذارا. بادین مهظاور شااخصهاای نیکاویی بارازش»بای. ا.ف. آی.«7»ا.ی. بای. ا.ف. 11 آی.«8»ساای. ا.ف. آی.«9»آر. ا.م. ا.س. ای. ا.ی.«و مراساا ه گرایاد. چهانچاه میازان»بای. ا.ف. آی.ا.ی. بای. ا.ف. آی.«و»سی. ا.ف. آی.«بزر تار از 1/9 باشاد بیاانگر برازنادگی مطلاوب است. میزان»آر. ا.م. ا.س. ای. ا.ی.«کاه نشاانگر خطاای مجاذورات میانگین است هرچه کوچاکتار باشاد مطلاوبتار اسات. خطاای کوچکتر از 1/15 نشانگر برازش مطلاوب کا تار از 1/18 بارازش متوسر و باختر از 1/18 برازش ضعیف را نشان میاهد. میزان خی او نیز باید بزر تر از بدول باشد و بسیار حساس به حج نموناه است ]47[. بهمهظور برآورا اعت ار همگرا و ه زمان از ضاریب هم ساتگی پیرسون استفااه گراید ار تقسی بهدیها هم ستگی کوچاک یاا ضعیف ضریب بین 29-11 هم ستگی متوسر ضاریب 49 31 و هم ستگی قوی ضاریب بااختر از 51 ار نظار گرفتاه مایشاوا. بهمهظور برآورا پایایی ابزار او روش همسانی ارونای و بازآزماایی مورا بررسی قرار گرفت. بهت بررسای همساانی ارونای از آیفاای کرون اخ استفااه گراید. آیفای باختر از 1/71 قابل ق ول است. برای بررسی پایایی بازآزمایی نیز از هم ستگی پیرسون اساتفااه گرایاد.]46[ نتایج ازآنجاکه پژوهش حاضر اارای سه مرحله باوا نتاایص نیاز باه تفکیک هر مرحله ارائه گراید ار مرحله نخسات مهااب ساهگاناه پاژوهش )متاون نظاری و تجربی مصاح ه با صاحبنظاران ذیربار و مصااح ه باا اعضاای بامعه هدف( مورا ترلیل مرتوا قرار گرفت و مدیفههای اضاطراب 3 KMO 4 Bartlett 5 varimax rotation 6 Eigen value 7 Goodness Of Fit Index (GFI) 8 Adjusted Goodness Of Fit Index (AGFI) 9 Comparative Fit Index (CFI) 10 Root Mean Square Error Of Approximation (RMSEA) 1 Paper and pencil tests 2 Objective tests 155
دوفصلنامه علمی پژوهشی روانشناسی بالینی و شخصیت )دانشور رفتار( دوره 13 شماره 2 پیاپی 25 پاییز و زمستان 1354 ص.: 151-182. Biannual Jornal of Clinical Psychology & Personality, Vol. 13, No. 2, Serial 25, Autumn & Winter 2015-2016, pp.: 151-162. هستی استخراج گراید. بر اساس متون نظری 4 عامل و 42 مدیفه استخراج شد. عاملها ع ارتاند از مر اضاطراب آزاای و بهت آن مسووییت اضاطراب تههاایی و اضاطراب معهاا. ساپس جدول 2. تحلیل مؤلفههای اصلی پی. سی. گویهها عامل اول معها 19- باید به ان ال هدفی باشی که ارزش ان ال کران را ااشته باشد. 12- باید برای یافتن نقش و بایگاهمان ار این بهان تالش کهی. 7- زندگی بهخوایخوا پوچ و بیمعهاست. 25- ما باید به ان ال چیزی باشی که به زندگیمان معها و بهت ب خشد. 29- نمیاانی آخر و عاق تمان چه میشوا. 15- انسان نمیتواند اریابد علت رنصهایی که ار زندگی میکشد چیست. 23- ما نمیاانی علت خلق شدن و زندگی کران ما چیست. 3- انسان نمیااند ار آیهده چه بر سرش میآید. عامل اوم مسدوییت 21- انسان خواش مسوول اصلی گرفتاریها و رنصهای زندگیاش است. 26- علت اصلی اغلب بیماریها به خوامان برمیگراا. 27- نقش اصلی ارمان بیماری با خوا فرا است. 13- فرا خواش مسوول عواقب تصمیماتی است که میگیرا. 17- انسان خواش مسوول تغییر زندگیاش است و نه سرنوشت. 1- انسان خواش زندگی را برای خویش تلخ میکهد. 5- فرا ار برابر تمام اتفاقات زندگیاش مسوول است. 9- ارنهایت مسدوییت ساختن زندگی هر فرا بر عهده خواش است. عامل سوم تههایی 14- افراا نمیتوانهد ار ههگامیکه تهها هستهد شاا باشهد. 18- انسان ار شهاخت نزایکترین افراا زندگیاش ه ناکام میماند 11- انیای افراا باه خیلی فرق اارا. 22- ارا ال کران با ایگران ه نمیتواند ما را آرام کهد. 6- انسانها نمیتوانهد بهطور کامل یکدیگر را ارک کههد. 2- حتی با ایگران بوان ه نمیتواند ما را از تههایی ارآورا. عامل چهارم مر 21- بس انسان با مر نابوا میشوا. 4- روزی عمرمان به پایان میرسد. 24- ممکن است زندگی پس از مر وبوا نداشته باشد. 16- پس از مر حتی عزیزانمان ه فراموشمان میکههد. 28- روزی میآید که ار این انیا نخواهی بوا. 11- مر پیر و بوان ندارا و ار هر یرظه ممکن است اتفاق بیفتد. 8- انیا بدون ما ه به همان روال ق لیش ااامه مییابد. P <1/1 1 ار گام بعدی با متخصصان حیطه وبوای مصاح های به عمل آمد و 37 مدیفه بار اسااس عامالهاای اساتخراج شاده از متاون استخراج گشت. سرانجام از طریق مصااح ه باا 12 تان از اعضاای بامعه هدف 35 مدیفه از هستی تجربه شده مهط اق بار متون استخراج شد ]39[. ارنهایت برخی مدیفههاایی کاه باا اضاطراب هساتی باهطاور مستقی ارت اط ک تری ااشت حذف گراید. مثال فقدان از اسات ااان احساس ایتهگی پس از مر همچهین مدیفههایی که باه ه پوشانی ااشتهد و به ه نزایک بواند ار ه ااغاام شادند و باا تأکید بر تجربه هستی توسر بامعه هادف مدیفاههاایی استخراج شد. ار مرحله اوم مدیفههای استخراج شده ار قایب پرساشناماه مقیاسهای موبوا ار حیطه وبوای بررسی گراید و 48 مدیفه با توبه به عاملهای هستی استخراج گراید. بار عاملی 1/71 1/57 1/56 1/56 1/49 1/45 1/42 1/37 1/62 1/52 1/52 1/51 1/47 1/44 1/41 1/38 ارزش ویژه 2/19 1/63 1/76 1/56 1/65 1/64 1/57 1/56 1/44 1/31 1/66 1/61 1/47 1/45 1/36 1/35 1/32 31 گویهای به همراه پرسشنامه مهاسبسازی شده بهات بارآورا اعت ار مرتوا به 11 نفر از صاحبنظران وبوای ارسال گراید و از آنان خواسته شد تا ضمن اظهارنظر ار رابطه باا هار گویاه باه آن نمره بین 11-1 اههد. اااههای حاصل ار نساخه»اس. پای. اس. 1 وارا گراید و ضریب توافاق ااوران )آی. سای. اس. بیست و یک«سی.( مراس ه گراید. ضریب توافق بین ااوران ارباره گویهها برابر 1/95 است. این نکته بیانگر ضریب توافق بسیار مطلاوبی اسات. ار ضمن ار این گام بها به ترلیل توصیفی نظار ااوران یاک گویاه از 31 گویه حذف گراید. ار مرحله سوم از پژوهش ار راستای ترلیل عاملی اکتشاافی پرسشنامه هستی ابتدا اربه مطلوبیات ساداخت ماورا 1 SPSS 21 158
ساخت اعتبار و پایایی پرسشنامه هستی (QFEA)... راحله مسنودی ثانی و همکاران بررسی قرار گرفت میانگین گویهها ار اامهه 2/22 )سدال 19 باید به ان ال هدفی باشی که ارزش ان اال کاران را ااشاته باشاد( و 2/72 )سدال 11 انیای افراا خیلی باه فارق اارا( قارار ااشات )گام اول( ار گام اوم قدرت تشخیص سداخت مورا ارزیاابی قارار گرفت که ضریب هم ستگی تمامی گویاههاا بایشتار از 21 باوا کمترین هم ستگی 1/32 متعلق به سدال 2 )حتی با ایگران بوان ه نمیتواند ما را از تههایی ارآورا( و بیشترین هم ساتگی برابار 1/62 متعلق به سدال 19 )باید به ان ال هادفی باشای کاه ارزش ان ال کاران را ااشاته باشاد( مایباشاد ار گاام ساوم مااتریس هم ستگی )31 31( مورا بررسی قرار گرفات از 911 هم ساتگی بهاستآمده هم ستگی 215 تای آن بااختر از 1/31 باوا ار گاام چهارم آزمون»ک.ی. ا.م. ا.» ابارا گشات و مقادار آن 1/79 حاصال گراید این نکته بیانگر کفایت حج نموناه بارای ابارای ترلیال عاملی است ار گام پهج آزمون کرویت بارتلت ابرا گراید. سط معهاااری ار این آزمون ک تر از 1/11 میباشد. این بدان معهاسات که ماتریس هم ستگی ار بامعاه صافر نیسات. ارنهایات ترلیال عاملی حاصل از چرخش واریمکس 4 عامل را نشان ااا که مقادار ویژه عاملها بیش از 1 بوا و 1/32 از واریانس پرسشهامه هستی را ت یین میکهد و اارای ش اهت زیاای با تووری مورا نظر است بهبز سدال 1 )زندگی کوتااه اسات( کاه باا هادف ساهجش مر طراحی شده بوا اما بر روی عامل معها قرار گرفت ازاینرو از ییست سداخت حاذف گرایاد. نتاایص حاصال از ترلیال عاملی اکتشافی ار بدول 2 قابل مشاهده است. نامگذاری عاملها با توبه به بررسای متاون نظاری و تجربای موبوا ار زمیهه هستی و همچهین موضو ساداخت قارار گرفته بر روی عاملها صورت گرفت. عامل یک معها با 8 سادال 23 19 15 12 7 3 25 و 29 عامل اوم مسدوییت باا 8 سادال 17 13 9 5 1 26 21 و.27 عامل سوم تههایی با 6 سدال.22 18 14 11 6 2 و ارنهایت مر با 7 سدال 24 21 16 11 8 4 و.28 مدل 4 عاملی جدول 3. شاخصهای ارزیابی برازش مدل 4 عاملی پرسشنامه هستی ** 164/83 RMSEA 1/161 CFI 1/93 AGFI 1/82 GFI 1/86 1 استفااه گراید. بهت ترلیل عاملی تأییدی از نرمافزار ییزرل چهانکه ار بدول 3 انعکااس یافتاه اسات شااخصهاای نیکاویی برازش ار حد رضایتبخشی بواه است. افازون بار ایان ازآنجاکاه تمامی سداخت روی عامل مورا نظر قرار گرفت یاذا ار ایان گاام هیچیک از سداخت حذف نگراید. همچهین بررسی میاانگین خاراهمقیااسهاا نشاان مایاهاد بیشترین میانگین متعلق به خراهمقیاس مسووییت اسات 20=m. 3 حاکی از این اسات کاه بامعاه ماورا 2 و کشیدگی میزان چویگی بررسی با توزی نرمال تفاوت چهدانی ندارا. همچهاین هم ساتگی خراهمقیاسها نیز بیانگر رابطه متوسر و قوی با یکدیگر و با نماره کل است که ار سط 1/11 معهااار است )بدول 4(. جدول 4. نتایج حاصل از بررسی اعتبار همگرا و همزمان پرسشنامه هستی اضراب مر کایت- یستر نشانگان افت روحیه مر 1/65 مسووییت 1/18 نهایی 1/39 معها 1/48 هستی 1/55 1/82 1/71 1/59 1/49 1/67 بهمهظور برآورا اعت ار همگرا از پرساشناماه اضاطراب مار کایت- یستر استفااه شد چهانکه ار بادول 5 مشااهده مایشاوا هم ستگی پرسشنامههای هستی و مر کایت- یستر برابر 1/55 است که بیانگر اعت ار همگرای قابال ق اول مای- باشد. ار خراهمقیاسها نیز بیشترین هم ستگی بین خراهمقیاس مر خوا )پرسشنامه مر کایت- یساتر( باا اضاطراب مر )ار پرسشنامه هستی( =r 0/65 مشاهده میشاوا. این یافته نشان میاهد این او سازه باه مرت ر میباشد. همچهین بهمهظور برآورا اعت ار ه زمان از پرسشنامه نشانگان افت روحیه استفااه گراید. ضریب هم ستگی نمره کال او آزماون برابر 1/82 است. این نکته بیانگر مطلاوب باوان اعت اار ها زماان پرسشنامه تدوین شده با پرسشنامه نشانگان افات روحیاه اسات. بیشترین میزان هم ستگی خراهمقیاسهاا نیاز ار خاراهمقیااس معها مشاهده میشوا. r=0/7. بر این اساس میتوان اذعان ا ا ش ت ب ای ن اض ا ط ر اب معه ا ا و نش ا ان گ ان اف ا ت ر و حی اه ر اب ط اه ق اب ال مالحظهای وبوا اارا. بهت مراس ه اعت ار آزمون از او روش همسانی ارونی )آیفای کرون اخ( و بازآزمایی استفااه شد. نتاایص آمااری حاصال از آیفاای کرون اخ پرسشنامه هستی برابر با 1/82 باوا. ایان یافتاه بیانگر این است که پرسشناماه تادوین شاده از همساانی ارونای رضایتبخشی برخوراار اسات. همچهاین نتاایص حاصال از ضاریب هم ستگی ناشی از ابرای او بار آزمون ار فاصله زماانی او هفتاه برابر 1/86 است که ار سط 1/11 معهااار میباشد. 2 Skewness 3 Kurtosis 1 Lisrel 151
دوفصلنامه علمی پژوهشی روانشناسی بالینی و شخصیت )دانشور رفتار( دوره 13 شماره 2 پیاپی 25 پاییز و زمستان 1354 ص.: 151-182. Biannual Jornal of Clinical Psychology & Personality, Vol. 13, No. 2, Serial 25, Autumn & Winter 2015-2016, pp.: 151-162. با توبه به بدول 6 میانگین امتیازات کسب شده ار خاراه- مقیاس اضاطراب مار )17( آزاای و معهاا ار اامهاه 21-19 است و ار خراه مقیاس تههایی 15 است. میانه نیز برای مر )18( اضاطراب تههاایی )15( و او خاراهمقیااس ایگر ار اامهه 21-21 متغیر میباشد. چارک 25 ارصدی بارای تههایی 13 و برای خراهمقیاسهای ایگر باین 18-17 خراه مقیاس مر مسووییت تههایی معها هستی تعداا سداخت 7 میانگین 19 انرراف استاندارا 3/83 جدول 5. ویژگیهای توصیفی خردهمقیاسها کشیدگی چویگی مر 46 52 1/32 متغیر است. چارک 75 ارصدی نیز برای اضاطراب تههاایی برابار 18 و ار خراهمقیاسهای ایگر ار اامهه 23-22 متغیر است. ار مورا نمره کل نیز میانگین برابر 72 )نمره گرا شده( میانه برابار 75 و چارک 25 ارصدی و 75 ارصدی به ترتیب برابار 69 و 81 میباشد. -1/18-1/3 1/22 1/79 1/14 3/83 3/64 21 15 8 6 مسووییت 48 46 62 1/28 1/32 4/6 19 8 تههایی 48 66 74 88-1/56 1/12 11/14 74 29 مر آزاای تههایی معها هستی میانگین 17 21 15 19 72 بحث و نتیجهگیری پژوهش حاضر با هدف ساخت پرسشنامه هستی )بر اساس رویکرا وبوای کییرکگارا و ایادگاه روانارماانی یاایوم( اعت اریابی و بررسی پایایی آن صاورت گرفتاه اسات. ط اق نتاایص بهاستآمده از ترلیل عاملی پرسشنامه حاضر از 4 عامل تشکیل شده که این یافته مهط ق بر متون نظری اگزیستانسیاییس اسات. بر اساس نتایص حاصل از ترلیل مرتوای متاون اگزیستانسیاییسا مرور اصلی هستی شامل مر آزاای تههایی و ناپایداری معها میباشد 4[.]36 35 34 11 9 مدیفههای استخراج شده ار حیطه مر ع ارت است از آگااهی از گذرناده و فاانی باوان ]3 9[ 4 تارس از ناابوای مردوا بوان زماان زنادگی ]4 48[ میال باه بااواانگی ضامن آگاهی از مر ]2 49[ تههایی مطلق مر کهترلناپذیری مر ]4 51[ رویارویی با مر خویش همگانی باوان مار ]4 48 51[ به پایان رسیدن احتماخت با مر ]47 51[ نامعلوم باوان زمان مر 3[.]48 34 11 مدیفههای آزاای و بهت آن مساووییت اربرگیرناده پذیرفتن مسووییت سرنوشت خاوا ]4 37[ مساووییت رناصهاا و شاایهای زنادگی ]4 9[ بیماار شادن و ارماان آن مساووییت انتخاااب نرااوه زناادگی ]4[ مسااووییت تغییاار خااوا ]4 51[ تصمی گیری و انتخاب ]4 52[ 48 ترقق بخشیدن به خاوا ]4 7[ میباشد. جدول 6. مشخصههای آماری نمرهها در گروه نمونه چارک 25 ارصدی میانه 17 18 18 21 13 15 17 21 69 73 چارک 75 ارصدی 22 23 18 22 81 معها 85 مدیفههای مرت ر با تههایی شاامل تعاارض ناشای از آگاهی از بدا ماندن ها از انیاا و ها از مخلوقاات و آرزو بارای برقراری ارت اط. آرزو برای بزئی از یک کال باوان ]4[ آگااهی از مهرصربهفرا بوان ار بهان موابهشدن با همه مسائل باهتههاایی ]4 48[ احساس غربت ]4 51[ اعتقاا به عادم ارک ایگاران از تجارب ]22 4[ است. ارنهایت مدیفههای مربوط به معها بدین شارح اسات پوچ و بیمعها باوان زنادگی ]4 53[ 34 22 ن اوان هایچچیاز مطلق ار زندگی ]4[ یافتن پاسخی بارای چرایای زنادگی ]4 9 33[ 32 25 22 بهتااان به زندگی ]9[ یافتن چیزی که فرا بخواهااد بااه خاااطرش زناادگی کهااد یااا بجهگااد ]4 22[ پیشبیهیناپذیری آیهده ]4 34[ 22 اعتقااا باه ااشاتن تکلیاف مه ار زندگی ]4 48[ 32 یافتن نقش و بایگاهمان ار زنادگی و بستوبوی چیزی که به زندگی اهمیت ب خشاد ]11 25 22.]33 بدین ترتیب میتوان گفت مدیفههاای پرساشناماه اضاطراب هستی همخوان با مدیفههای ذکر شده ار متاون نظاری و تجربای است همچهاین یافتاههاای پاژوهش حاضار حااکی از مطلوبیات ویژگیهای روانساهجی )اعت اار و پایاایی( پرساشناماه اضاطراب هستی میباشد. بهت مراس ه اعت ار مرتوا از ضریب توافاق باین ااوران ار اربهبهدی سداخت استفااه گرایاد..ICC= 0/95 ایان 152
ساخت اعتبار و پایایی پرسشنامه هستی (QFEA)... راحله مسنودی ثانی و همکاران یافته بیانگر توافق باخی متخصصان ار رابطه با ارت اط مدیفههاا باا هستی میباشد. افزون بر این طی بررسی اعت ار ه زماان و همگرا نیز نتایص مطلوبی حاصل گراید. بهابر نتایص بهاستآمده از پژوهش ییانگ و اساپل ]51[ و بهمهای و همکااران ]21 ] انتظاار میرفت رابطه مث ت و معهاااری بین اضاطراب هساتی و نشاانگان افت روحیه مشاهده گراا. به گفته ییانگ و اسپلن هستی ب اخ ب ا ا آزراگ ای و ب ا وا ی و از بمل اه نش ا ان گ ان اف ا ت ر و حی اه ر اب ط اه مستقی اارا. همچهاین مطایعاه بهمهای و همکااران کاه ار باین مااران کواکان م تالبه بیماریهای بایقوه مهلک صورت گرفت نیز نشاان مایاهاد باین اضاطراب هساتی و نشاانگان افات روحیاه هم ساتگی مث ات وباوا اارا )ار ایان پاژوهش بارای ساهجش هستی از مقیاس هستی گوا و گوا استفااه شده بوا(. ار پژوهش حاضر ضریب هم ستگی آزمونهای نشانگان افت روحیه ]21 41[ و پرسشنامه هستی به روش پیرساون با %99 اطمیهان برابر 1/82 است. افزون بر این بها بر نتایص حاصال از پژوهش حاضر بیشترین هم ستگی ار خراه مقیااسهاا باین معها با نشانگان افت روحیه مشاهده گراید. 0/71= r. این ی افته همس و ب ا نت ا ایص ترقی ا ق ی ای و هم ک ا ار ان ا س ا ت. آن ا ان اذ ع ا ان ااشتهد زندگی فاقد معها یا حاوی معهای اندک با آزراگی وبوای ارت اطی مستقی اارا ]53[. افزون بر این بها به گفته رویومی تعارضی که هساتی را ایجاا میکهد تعارض میان بوان و ن وان اسات ]54[. از ساوی ایگر ازآنجاکه یکای از خاراهمقیااسهاای پرساشناماه اضاطراب هستی مر است انتظار میرفت هم ستگی مث تی بین مر کایت و یستر و پرسشنامه هستی مشاهده گراا. هم ستگی پرسشهامه هستی با مر کایت و یستر =r 0/55 و هم ساتگی خاراهمقیااس اضاطراب مار ار پرسشنامه هستی با پرسشهامه اضاطراب مار کایات و یستر برابر 1/66 میباشد. 1/11 > P. این نکته مدید مطلوبیت اعت ار همگرا میباشد. همچهین نتایص حاصل از بررسی پایایی آزمون نیاز نشاناههده ر ات و تکرارپذیری پاسخاهی و همسانی ارونی آزمون است. عالوه بر این با توبه به مدتزمان ابرای آزمون )ک تار از 11 اقیقه( امکان ابرای آن بهصورت انفراای و گروهی و شیوه آساان ترلیل آزمون -امتیازاتی که از ویژگیهای ابزار خوب اسات ]55[- و ب ا ا ت و ب اه ب اه ب ر خ ا ورا ار ی اب ا ز ار از ا عت ا ار و پ ای ا ایی ق اب ال ق ا و ل پیشبیهی میشوا پرساشناماه سااخته شاده ار بهات ساهجش هستی ابزار مهاس ی باشد. ازآنجاکه ار مطایعاات ااخال و خارج از کشور ابزاری برای سهجش هستی که اربرگیرنده هر چهار مضمون وباوای )مار و نیساتی آزاای و مساووییت تههایی و بیمعهایی( باشد یافت نشد به نظر مایرساد ایان ابازار میتواند راهگشای پژوهشهای فراوانی ار آیهده گراا و ار ضامن برای ارمانگران ار حیطه شهاخت و تشخیص نگرانیهای وباوای ارمانبویان و تمییز آن از آزراگیهاای وباوای کماک شاایانی خواهد بوا. این عامل میتواند پتانسیل اید کاربرایتر و علمیتر را برای روانارمانگران و پژوهشگران به ارمغان آورا. ازآنجاکه نمره پایین و باخ ار پرسشنامه هستی قابل تأمل میباشد با توبه به چارک 25 ارصدی و 75 ارصدی نماره پایینتر از 69 و باختر از 81 باید مورا توبه قرار گیرا. نمره پایین نمایانگر ناایده انگاشتن هستی و احتماخ استفااه نابهبا از مکانیزمهای افاعی و ارنتیجه زندگی مردوا و نوروز اسات نماره خیلی باخ ه ممکن است باا پاساخ نااصایل و ارنتیجاه آزراگای وبوای توأم گراا. اما ذکر نکاتی چهد ار باب اشواریهای پاژوهش نیاز خزم باه نظر میرسد نکته مه پیرامون قدرت ت یین ابزار است. عاملهای تشکیلاههده پرسشنامه مزبور رویه 32 ارصد واریانس کال را ت یین میکههد. ارحاییکاه یاک ابازار خاوب حاداقل 51 ارصاد واریانس بین متغیرها را ت یین میکهد. عالوه بر این پرساشناماه حاضر ار گروه نمونه اانشگاهی توزی شد. ازایانرو تعمای آن باه گروههای ایگر نیازمهد احتیاط بیشتر و انجام پژوهشهای بیشتر است. ار ضمن ساخت ابزاری برای سهجش سازهای پیچیده چاون هستی اشوار و وقتگیر بواه و یذا نیازمهد پژوهشهاایی ار بهت تکامل بیشتر میباشد. منابع 1- Migdal, L. (1995). The structure of existential wellbeing and its relation to other well- being constructs. Graduate dissertation, Graduated dissertation, University of Detroit, Michigan. 2- Popoic, Y. (2003). Existential anxiety and Existential joy. Journal of Practical philosophy, pp 32-39. -3 پروچاسکا جیمز نورکراس رواندرمانی )تحلیل فرانظری(. ویراست ششم تهران نشر روان. جانسی ترجمه یحیی )7331(. نظامهای یالوم اروین 4- د )7337(. رواندرمانی اگزیستانسیال. سپیده حبیب چاپ سوم تهران نشر نی. سیدمحمدی ترجمه 5- Zimberoff, D. Hartman, D. (2001). Existential issues in heart center therapies; a development of approach. Journal of heart center therapies, 4 (1), pp 3-55. 6- Niemiec, R. M. Schulenberg, S. E. (2011). Understanding death attitudes; the integration of movies, positive psychology and meaning management. Death studies, Vol 35, pp 387-407. 7-Kalantarkoosheh, S. M. (2011).Efficiacy of Existential Freedom Training in Marital Satisfaction of Iranian Woman. Australian Journal of Basic and Applied Science, 5 Vol 12, pp 872-876. 3- داوطلب محسن علویتبار هدایت نصری عبداهلل )7331(. 155
دوفصلنامه علمی پژوهشی روانشناسی بالینی و شخصیت )دانشور رفتار( دوره 13 شماره 2 پیاپی 25 پاییز و زمستان 1354 ص.: 151-182. Biannual Jornal of Clinical Psychology & Personality, Vol. 13, No. 2, Serial 25, Autumn & Winter 2015-2016, pp.: 151-162. -73 روانکاوی وجودی از دیدگاه سارتر. پایاننامه کارشناسی ارشد تهران دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه عالمه طباطبایی. 9-May, R. Yalom, I. (2000). Existential Psychotherapy in Corsini R & Wedding D. Current psychotherapies, Itasca Illinoise, F, E, Peacock publisher, Inc. 10-Sand, L. (2008). Existential challenge and coping in palliative care; experiences of patients and family members. Published by Karolinska institute. 11-Suri, P. (2010). Working with the elderly; An Existential - Humanistic Approach. Journal of Humanistic Psychology, Vol. 57, pp 175-188..)7331( اسکندری مهدی بهمنی بهمن حسنی فریبا اثربخشی گروهدرمانی وجودگرا بر امیدواری و افسردگی والدین فرزندان سرطانی. پایاننامه کارشناسی ارشد تهران رشته مشاوره و راهنمایی دانشگاه آزاد واحد علوم تحقیقات. -71 73 -بهمنی علی بهمن اعتمادی احمد شفیعآبادی عبداهلل دالور )7333(. مقایسه اثربخشی دو روش "شناختدرمانی آموزشمحور به سبک مایکل فری" و "گروهدرمانی شناختی/ وجودگرا" بر امیدواری عزت نفس و کیفیت زندگی زنانی که پس از شروع درمان غیرمنتشر پستان عالئم افسردگی از خود بروز دادهاند. رساله دکتری تهران علوم تربیتی دانشگاه عالمه طباطبایی. 74 -هومن حیدرعلی شهریار احمدی منصوره رضایی نورمحمد براتیان اول دانشکده روانشناسی و رضایی علیمحمد مسعود )7331(. بررسی پایایی و روایی مقیاس هستی در دانشجویان مقطع متوسطه استان ایالم. مجله مطالعات. اسکندری مهدی بهمنی بهمن حسنی فریبا دادخواه علیاصغر نقیایی مائده )7331(. اثربخشی گروهدرمانی شناختی وجودگرا بر افسردگی والدین کودکان مبتالبه سرطان. 17 روانشناسی بالینی و شخصیت شماره 71 صص -17.47 )دانشور رفتار( سال 73 -دهخدا آیدا بهمنی ب دادخواه علیاصغر گودرزیپور کوروش )7331(. اثربخشی شناختدرمانی معنویتمحور بر کاهش عالئم افسردگی مادران کودکان مبتالبه سرطان. پایان- نامه کارشناسی ارشد تهران گروه آموزشی مشاوره دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی. 11 -نقیایی مائده بهمنی ب )7331(. اثربخشی زوجدرمانی مبتنی بر تلفیق رویکرد وجودگرایی با مدل اولسون در رضایتمندی زناشویی و کارکرد خانواده زنان ماستکتومی شده و همسرانشان. پایاننامه کارشناسی ارشد تهران گروه مشاوره دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی. 17 -ک ری جرالد )7331(. نظریه و کاربست مشاوره و رواندرمانی. ترجمه یحیی سیدمحمدی. ویراست هفتم تهران نشر ارسباران. 22-Good, L. R. Good, K. C. (1974). A prelinary measure of existential anxiety. Psychological Report, Vol 4, pp 72-74. 23-Hullete, M. A. Herritage, J. (1994). A Validation study of the Existential Anxiety Scale. Journal of Tennesue, pp 1-16. 24-Weems, C. F. Costa, N. M. Dehon, C. Berman, S. (2004). Existential Anxiety Questionnaire (EAQ). Development and scoring imformation. Journal of Anxiety, stress and coping, Vol 17, pp 383-399. 25- Allan, B. A. Shearer, C. B. (2012). The scale for Existential Thinking. International journal of Transpersonal studies, Vol 31, pp 21-37. 12 -نادری فرح روشن خدیجه )7331(. رابطه هوش معنوی و هوش اجتماعی با مرگ زنان سالمند. فصلنامه علمی- پژوهشی زن و فرهنگ سال 1 شماره 2 صص 21-.11 11 -رجبی غالمرضا بحرانی محمد )7331(. تحلیل عاملی سؤالهای مقیاس مرگ. مجله روانشناسی 11 صص -341.331 15-Blinderman, C, Charny, N. I. Mad, P, (2005). Existential issues do not nessecurily result in Existential suffering: Lessons from cancer patients. Journal of Paliative medicine, Vol 19, pp 71-80. 16-Strang, P. (1998). Cancer Pain- A provoker oe Emotional, Social and Existential Distress. Acta Oncol, 37, pp 641-644. 17-Lehto, R. H. (2011). The challenge of Existential issues in Accute nursing consideration with the patients with diagnosis of Lung Cancer. Online Exclosive CNE article/ Clonplus Podcust/ Journal club. 180
ساخت اعتبار و پایایی پرسشنامه هستی (QFEA)... راحله مسنودی ثانی و همکاران 13 -رحیمزاده سوسن پور اعتماد حمیدرضا عسگری علی حجت محمدرضا )7331(. ساختار عاملی و مدلی برای احساس تنهایی در دانشجویان. رساله دکتری تهران دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی دانشگاه شهید بهشتی. 13 -یهادری خسروشاهی جعفر بررسی رابطه بین دانشجویان. سبکهای محمودعلیلو مجید.)7337( هویت با معنای زندگی مطالعات روانشناختی دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی دانشگاه الزهرا سال 3 شماره 1 صص 724-.741 31 -نادی محمدعلی سجادیان ایلناز )7337(. مقایسه تحول شناختی در دانشجویان در درک از معناداری در زندگی. نشریه دانش و پژوهش در روانشناسی کاربردی. 73 صص 11-.73 37 -ترک مقدم الدن )7333(. ارزیابی معنای زندگی در بیماران سرطانی. فصلنامه اخالق پزشکی سال 3 صص 33-31. 32- Steger, M. F. Frazier, P. Oishi, S. & Kaler, M. (2006). The Meaning in Life Questionnaire: Assessing the presence of and search for meaning in life. Journal of Counseling Psychology, Vol 53, pp 80-93. 33- Hazeli, C. G. (1984). A scale for Measuring Existential level for Emptiness and Existential concern. Journal of psychology, Vol 117, pp 177-182. 34- یالوم اروین د )7331(. خیره به خورشید: غلبه بر هراس از مرگ. ترجمه مهدی غیرایی چاپ دوم تهران نشر مؤسسه نیکونشر. 31- کییرکگارد سورن )7333(. بیماری به سوی مرگ. ترجمه رؤیا منجم تهران نشر پرسش. 36- Poiman, L. P. (1990). Kierkegard on Faith and Freedom. Philosophy of religion, Vol 27, pp 41-61. -31 یالوم اروین د )7333(. مامان و معنای زندگی. ترجمه صپیده حبیب چاپ سوم تهران انتشارات قطره. 33 -سارتر ژان پل )7337(. اگزیستانسیالیسم و اصالت بشر نهران چاپ دهم انتشارات دیبا. 33 -مسعودی ثانی راحله بهمنی بهمن خانجانی محمدسعید عسگری علی )7334(. ساخت رواسازی و اعتباریابی پرسشنامه هستی. پایاننامه کارشناسی ارشد تهران گروه مشاوره دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی. 41 -دالور علی.)7333( تربیتی. تهران نشر ویرایش. روش تحقیق در روانشناس و علوم 41- Kissane, D. W. Clark, D. M. Street, A. F, (2004). Demoralization symptom: A relevant psychiatric diagnosis for palliative care. Journal of palliative care, Vol 17, pp 12-21. 42-Briggs, L. (2011). Demoralization and psychological distress in refugees: From research to practice. Journal of social work in psychological health, Vol 24, pp 335-346. 43- موزیری عباس بهمنی بهمن نظری علیمحمد )7331(. اثربخشی گروهدرمانی وجودی بر مرضی مرگ در سالمندان پایاننامه کارشناسی ارشد تهران گروه آموزشی مشاوره دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی. 44 -نادری فرح و شکوهی مینا )7333(. رابطه خوشبینی شوخطبعی و بلوغ اجتماعی با مرگ در پرستاران بیمارستان گلستان شهر اهواز. یافتههای نو در روانشناسی. سال 71 شماره 11 4 صص -34...31 41 -میرهادی ح معظمی ف یوسفیپور ب گلکاری ع )7331(. طراحی پرسشنامه فارسی جهت سنجش آگاهی مربیان بهداشت مدارس در مواجهه با آسیبهای دندانی. مجله دانشکده دندانپزشکی اصفهان 1 صص 744-731. 42 -نائیتیان محمدرضا نیکآذین امیر شجری محمدرضا -41 )7334(. ساختار عاملی اعتبار و پایایی پرسشنامه سالمت عمومی GHQ-28 در نوجوانان ایرانی. دوفصلنامه روانشناسی بالینی و شخصیت سال 17 شماره 71 صص 711-713. روشن چلی رسول میرزایی صدیقه نیکآذین امیر )7334(. اعتبار و پایایی مقیاس چندبعدی رضایت جنسی زنان )SSSW( در نمونهای از زنان ایرانی. روانشناسی بالینی و شخصیت )دانشور رفتار( سال 17 شماره 71 صص 741-.713 48- Langle, A. Orgler, C. M. Kundi. (2005). the Existential Scale (ES). European psychotherapy, 4 (1), pp 157-173. 49- Espinoza V. M, Sunhueza A. O. Barriga, O. 181
دوفصلنامه علمی پژوهشی روانشناسی بالینی و شخصیت )دانشور رفتار( دوره 13 شماره 2 پیاپی 25 پاییز و زمستان 1354 ص.: 151-182. Biannual Jornal of Clinical Psychology & Personality, Vol. 13, No. 2, Serial 25, Autumn & Winter 2015-2016, pp.: 151-162. journal of cancer care, Vol 19, pp 30-38. 52-Spinelli, E. (2007). Practicing Existential Psychotherapy; The relational world, Sage publications Ltd. 53-Lee, V. Cohen, R. Edgar, L. Leizner, M. Gagnon, A. (2006). Meaning making intervension during breast or colorected cancer treatment improve selfesteem, optimism and self efficiacy. Social & Medicine, Vol 62, pp 3133-3145. (2011). Validation of Collett-Lester, s Fear of Death Scale in a sample of nursing students. Lation AM Enfermagem, 19 (5), pp 1172-1181. 50- Mayers, A. M. Khoo, S. Svartberg, M (2002). The Existential Loneliness Questionnaire Background, Development and Priliminary Findings. Journal of Clinical Psychology, 58 (9), pp 1183-1193. 51-Leung, D. Splan, M. (2010). Alleviating Existential Distress of cancer patients; can relational ethics guide clinicians? European پیوست پرسشنامه هستی QFEA پاسخاههده گرامی یطفا هریک از 31 ع ارت زیر را مطایعه و مشخص کهید که تا چه حد ناراحت و نگران میشوید. میزان ناراحتی خوا را با عالمت زان ار بدول مقابل آن اربهبهدی فرمایید. پیشاپیش از بذل عهایت شما بسیار متشکرم. رایف گویه اصال کمی زیاا بسیار زیاا انسان خواش زندگی را برای خویش تلخ میکهد. 1 حتی با ایگران بوان ه نمیتواند ما را از تههایی ارآورا. 2 انسان نمیااند ار آیهده چه بر سرش میآید. 3 روزی عمرمان به پایان میرسد. 4 فرا ار برابر تمام اتفاقات زندگیاش مسوول است. 5 انسانها نمیتوانهد بهطور کامل یکدیگر را ارک کههد. 6 زندگی بهخوایخوا پوچ و بیمعهاست. 7 انیا بدون ما ه به همان روال ق لیش ااامه مییابد. 8 ارنهایت مسدوییت ساختن زندگی هر فرا بر عهده خواش است. 9 4 3 2 1 انیای افراا باه خیلی فرق اارا. 11 مر پیر و بوان ندارا و ار هر یرظه ممکن است اتفاق بیفتد. 11 4 3 2 1 باید برای یافتن نقش و بایگاهمان ار این بهان تالش کهی. 12 فرا خواش مسوول عواقب تصمیماتی است که میگیرا. 13 افراا نمیتوانهد ار ههگامیکه تهها هستهد شاا باشهد. 14 انسان نمیتواند اریابد علت رنصهایی که ار زندگی میکشد چیست. 15 پس از مر حتی عزیزانمان ه فراموشمان میکههد. 16 انسان خواش مسوول تغییر زندگیاش است و نه سرنوشت. 17 انسان ار شهاخت نزایکترین افراا زندگیاش ه ناکام میماند 18 باید بهان ال هدفی باشی که ارزش ان ال کران را ااشته باشد. 19 بس انسان با مر نابوا میشوا. 21 انسان خواش مسوول اصلی گرفتاریها و رنصهای زندگیاش است. 21 ارا ال کران با ایگران ه نمیتواند ما را آرام کهد. 22 ما نمیاانی علت خلق شدن و زندگی کران ما چیست. 23 ممکن است زندگی پس از مر وبوا نداشته باشد. 24 ما باید بهان ال چیزی باشی که به زندگیمان معها و بهت ب خشد. 25 علت اصلی اغلب بیماریها به خوامان برمیگراا. 26 نقش اصلی ارمان بیماری با خوا فرا است. 27 روزی میآید که ار این انیا نخواهی بوا. 28 نمیاانی آخر و عاق تمان چه میشوا. 29 182